Taka natomiast będzie miała miejsce, w szczególności w przypadku dużej różnicy w przychodach (dochodach) małżonków lub gdy jedno z nich prawie wcale lub wcale nie zarabia. W takiej sytuacji możliwe jest, poprzez wyciąganie średniej, obniżenie kwalifikacji do niższej grupy podatkowej (w ramach opodatkowania według skali podatkowej). Jak więc działa rozliczenie wspólne małżonków w przypadku PIT 36? O jakich zasadach należy pamiętać?
Podstawy prawne opodatkowania łącznego małżonków
Podstawą możliwości łącznego opodatkowania małżonków w PIT 36, są przepisy Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r., o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.), w szczególności art. 6 tego aktu pranego. Zgodnie z nim, zasadniczo małżonkowie podlegają opodatkowaniu odrębnemu, ale od tej zasady mogą zostać określone pewne wyjątki.
Wyciąg z przepisów
ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych art. 6 ust. 2
Małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, między którymi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy mogą być, z zastrzeżeniem ust. 8, na wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot określonych w art. 26, art. 26e i art. 26h; w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków.
Ten przepis stanowi więc, że do wspólnego opodatkowania małżonków wymagany jest ich wspólny wniosek, wyrażony w zeznaniu podatkowym. Następnie jednak ustawodawca w ust. 2a stwierdza, że wyrażenie wniosku przez jednego z małżonków należy traktować na równi ze złożeniem przez niego oświadczenia (pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania), że został upoważniony przez swojego współmałżonka, do złożenia wniosku o łączne opodatkowanie dochodów małżeństwa.
Wyjątki w zasadzie wspólnego opodatkowania
Zasadniczo wspólne opodatkowanie małżonków dotyczy tylko par, które pozostawały w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, kiedy to funkcjonowała między nimi podatkowa wspólność majątkowa. Ustawodawca zauważa jednak pewne sytuacje wyjątkowe, w których zasada ta może ulec zmianie.
Po pierwsze, wyjątek dodatni – oznacza możliwość rozliczenia również na zasadach wspólnego opodatkowania z małżonkiem, nawet w sytuacji zakończenia małżeństwa w trakcie danego (rozliczanego roku podatkowego), albo po upływie roku podatkowego, ale przed złożeniem zeznania podatkowego. Ustawodawca zauważył w tym miejscu wyjątkową sytuację wdów i wdowców, którzy pomimo śmierci małżonka będą mogli złożyć w takich sytuacjach wniosek, o opodatkowanie wspólne dochodów z zmarłym małżonkiem
Po drugie, wyjątek ujemny – ustawodawca zdecydował, że zasady wspólnego opodatkowania z małżonkiem nie mają zastosowania, jeżeli chociaż do jednego z małżonków znajdą zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r., o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych (z określonymi wyjątkami).
